د افغانستان او ایران په حقوقي نظامونو کې د خیار ټاکنې پرتلهیزه مطالعه د اسلامي فقې په کتنه
26 قوس 1402
لنډیز
خیار ټاکنه په قانون کې تعریف شوې نه ده، خو ویلې کیدی شي: هرکله چې د معامله موضوع څو شیان (تر درې شیانو پورې) وي او اخیستونکي ته د یوه شی غوره کولو حق ورکړل شي، نو دغه اختیار خیار ټاکنه بلل کیږي. د خیار ټاکنې موده درې ورځې ده او د خیار ټاکونکي باید له دې درې شیانو څخه یوه یې د معامله د موضوع په توګه انتخاب کړي. بنسټیزه پوښتنه دا ده چې آیا خیار ټاکنه هغه مواردو څخه ده چې د فسخ حق بلې خوا ته ورکوي او په ایران او افغانستان د دې خیار ځایګی څه دی؟ د دې خیار ځایګی پېژندل او په افغانستان کې د دې درجولو سرچینه او ډول څرګندول او د ایران حقوقي نظام کې د دې ځایګی تبیینول، په پام کې نیولو سره چې په ایران کې دا نهاد په واضح ډول منل شوی نه دی، د دې څیړنې اصلي هدف دی. دغه تحقیق د تحلیلي او توصیفي ډول دی او د معلوماتو ټولولو طریقه کتابخانوي او اسنادي ده. د دې څیړنې پایلې ښيي: په کتاب او سنت کې د خیار ټاکنې لپاره هیڅ نص نه شته او یوازې د حنفي او مالکي فقهاو اجتهادي اعمالو ته اړه لري. دا نهاد د تخییري تعهداتو سره ډېرې مشابهتونه لري چې په خارجي حقوقو کې پیژندل شوی نهاد دی. که څه هم په ایران کې د خیار ټاکنه په صراحت سره نه ده ذکر شوې، خو د ایران د مدني قانون ځینې موادو په مرسته، د خیار ټاکنه په قراردادونو کې د ځینو شرایطو لاندې ذکر کیدای شي؛ داسې ښکاري چې د ایران د مدني قانون د ۲۱۶ مادې په اساس او د ۱۰ مادې سره سم چې د ارادې حاکمیت په کې په ښه توګه منل شوی، خیار ټاکنه د مسامحې له مخې منل کیدی شي.