د نظم او ډیسپلین لایحه
سريزه:
پوهنتونونه او د لوړو زدهکړو مؤسسې د علمي او اکاډميک زدهکړو ځایونه دي چې د هېواد تر ټولو مستعد ځوانان روزي، څو خپل هېواد په ټولنیزو، فرهنګي او مدیریتي برخو کې د پرمختګ او سوکالۍ پر لور بوځي.
استادان او محصلان د ټولنې د مخکښ قشر په توګه مسؤلیت لري چې د تخصصي علومو د زدهکړې ترڅنګ د سالمو ټولنیزو شخصیتونو د ښکاره کولو مثالونه هم وي.
د اکاډميک نظم رعایت او د اکاډميک کرکټر ځانګړتیاوو ساتنه د پوهنتونونو او د لوړو زدهکړو مؤسسو په چاپېریال کې یو له اساسي اړتیاوو څخه ګڼل کېږي. هر هغه چلند چې د اکاډميک نظام ګډوډي، د نورو حقونو سرغړونه او امنیت ته زیان رسوي، د منلو وړ نه دی او باید په اړه یې جدي تصمیمونه ونیول شي.
له همدې امله اړینه ده چې د اکاډميک نظم د نه مراعات او د پوهنتونونو او لوړو زدهکړو مؤسسو په چاپېریال کې د منل شوو اصولو د سرغړونې اړوند مسائل د یوې لارښود لایحې په توګه لاندې ترتیب شي، څو په پرېکړو کې شفافیت او همغږي موجود وي او د داسې مواردو په اړه له سلیقوي تصمیمونو څخه مخنیوی وشي.
لوی سرغړونې
لومړی ماده:
رشوت اخیستل، غلا، جنسي تېری، له موقف څخه ناسم استفاده، غلا او نور جرمونه هغه کړنې دي چې د هېواد عدلي او قضایي مراجعو ته د سپارلو سربېره کولای شي چې د اکاډميک چاپېریال څخه د مؤقتي یا دایمي اخراج لامل شي.
دویمه ماده:
د پورته ذکر شوو سرغړونو د مجازاتو منظوري د اړوندې لوړې زدهکړې مؤسسې د علمي شورا لخوا کېږي چې دا پرېکړه کوي چې اخراج مؤقتي وي که دایمي.
ضد ټولنیز چلند
دریمه ماده:
ضد ټولنیز چلندونه لاندې موارد رانغاړي:
۱. پر شخصي حریم تېری، جنسي ځورونه، سپکاوی، عامه شتمنیو ته زیان رسول، او د علمي، ټولنیزو او فرهنګي پروګرامونو ګډوډي.
۲. د پوهنتونونو د کړنلارو، لوایحو، قوانینو او مقرراتو سرغړونه؛ لکه د لیلیې مقرره، د ازموینو لایحه او یا د مؤسسو د امکاناتو او وسایلو غیر قانوني استفاده.
۳. د تدریس، څېړنې، مدیریت او اداري نظم ګډوډول.
۴. نورو ته ګواښ او فشار راوستل یا هر ډول عمل چې د فزیکي او رواني روغتیا، شخصي امنیت او د نورو خوندیتوب په خطر کې واچوي.
۵. قومي، ژبني او مذهبي تعصباتو ته لمن وهل.
۶. په پوهنتونونو او لیلیو کې د نشهيي موادو، الکولي مشروباتو یا نورو خطرناکو موادو خرڅول، استعمال یا انتقال.
۷. د هر ډول وسلې، چاودېدونکو موادو، اور اخیستونکو توکو، یا هغه څه چې د وسلې په توګه کارول کېدای شي، لرل، خرڅول یا انتقالول.
۸. ګډوډوونکي اعمال او د پوهنتون د مسؤلینو د قانوني لارښودونو سرغړونه.
۹. د امنیتي مسؤلینو د امرونو قصدي سرغړونه او بېپروایي په موټر چلونه کې او د پوهنتون په چاپېریال کې په غیر مجاز ځایونو کې تم کېدل.
څلورمه ماده:
د دې لایحې د درېیمې مادې په شرایطو کې سرغړوونکي، د تخلف د جديت او تکرار په پام کې نیولو سره، د لاندې مواردو په اساس تأدیب کېږي:
سپارښتنه، اخطار، د موقف ټیټول، بدلون، او د علمي شورا په منظورۍ له زدهکړې یا وظیفې څخه اخراج.
سرغړونې اکادمیکې
پنځمه ماده:
- د نورو لیکوالانو له علمي او فکري اثارو څخه ناوړه ګټه اخیستل، لکه: د کورنیو دندو، مقالو، مونوګرافونو، د ماسټرۍ او دوکتورا تیزسونو، درسي کتابونو او د درسي موادو جوړولو په چمتو کولو کې د نورو ټول یا یوه برخه اثرونه د خپل په نامه وړاندې کول.
- د نورو نظریاتو، مفکورو او تجربو استعمال پرته له اجازې او یا د سرچینې له یادونې پرته، او یا د جملو او عبارتونو په بدلولو سره هغه وړاندې کول.
- د ناسم یا جعلي احصائیې او معلوماتو وړاندې کول د علمي څېړنو د سپارل شویو دندو په پایلو کې.
- په هر ډول ازموینو کې جوړجاړي، دوکه، یا د رسمي اسنادو تصرف، د نمراتو بدلول (په قصدي توګه زیاتول یا کمول)، د مسؤلینو د لاسلیک جعل کول، او نورې داسې کړنې چې د ناوړه ګټې اخیستنې لپاره ترسره کېږي.
- د اسنادو جوړجاړی، دوکه، او جعلي اسنادو یا د پوهنتون وسایلو څخه پرته له اجازې ګټه اخیستل.
- د ازموینو پوښتنې د نورو سره تبادله کول، د ازموینې څخه وړاندې یا د جریان په وخت کې، او یا د تخنیکي، مخابراتي، او نشراتي وسایلو پټ لیږد د دې لپاره چې بل څوک د هغوی په ځای ازموینه ورکړي.
- د بل چا په ځای په ازموینه کې ګډون کول او یا بل چاته اجازه ورکول چې د بل کس په ځای ازموینه ورکړي.
- د پوهنتون اړوند معلوماتو ته د غیرقانوني کمپیوټري یا الیکترونیکي وسایلو له لارې لاسرسی.
- د پوهنځي، ادارو، او پوهنتون د معلوماتي ټکنالوژۍ وسایلو څخه ناوړه ګټه اخیستل، لکه مبتذله یا د اسلامي او کلتوري ارزښتونو خلاف سایټونو ته لاسرسی، یا د هغوی خپرول او پراختیا.
شپږمه ماده:
اکادمیکې سرغړونې د علمي او مسلکي ارزښتونو د زیانمنولو لامل ګرځي او د ټولنې د باور وړ علمي معیارونه شکمن کوي. له دې امله، د هر تحصیلي بنسټ یوه نه هیریدونکې دنده ده چې د داسې سرغړونو په وړاندې جدي چلند وکړي.
د پنځمې مادې اړوند مجازات، لکه د پروژې له سره پیل، سپارښتنه، اخطار، تبدیلۍ، تعلیق، محرومیت، یا حتی اخراج، د هر پوهنځي علمي شورا یا د اړوند بنسټ علمي شورا په مشوره تصویب کېږي.
اوومه ماده:
د پرېکړې پایلې به رسمي توګه متهم ته رسېږي. د دې پرېکړې د بیاکتنې غوښتنه د صادرېدو له نېټې لس ورځو پورې د اړوند بنسټ رئیس یا د لوړو زده کړو وزیر دفتر ته وړاندې کېږي.
اتمه ماده:
هغه سرغړونې چې په دې لایحه کې یادې نه دي، د لوړو زده کړو وزیر د پرېکړې پر بنسټ د رهبرۍ شورا یا د وزارت عالي شورا ته وړاندې کېږي او اړینې پرېکړې نیول کېږي.
نهمه ماده:
د دې لایحې دویمې، څلورمې، شپږمې، او اتمې مادې تصویب د لوړو زده کړو وزیر له منظورۍ وروسته پلي کېږي.
لسمه ماده:
دا لایحه په درې فصلونو او لسو موادو کې د لوړو زده کړو وزیر د منظورۍ وروسته نافذېږي. دا د ۱۳۸۷/۱۲/۱۷ د ۴۵۵۹ شمېرې حکم پر بنسټ نافذه شوې ده.
د محصل تعهدنامه
هر محصل مکلف دی چې لاندې موارد په پام کې ونیسي:
- د اسلام د سپېڅلي دین بنسټونو او شعایرو ته احترام او پابندي.
- د اساسي قانون او د هېواد نافذه قوانینو ته پابندي.
- د لوړو زده کړو وزارت او پوهنتون ټولو مقرراتو، فیصلو، او دندو ته درناوی.
- د پوهنتون د رهبرۍ، استادانو، او کارمندانو درناوی.
- د بیان آزادۍ ته د منل شوو معیارونو په نظر کې نیولو سره احترام.
- د پوهنتون محصلینو ترمنځ د متقابل احترام او ښو اړیکو ساتل.
- په پوهنتون کې د نظم او ډسپلین رعایت.
- د پوهنتون د پاکوالي لپاره له ادارې سره همکاري.
- د اخلاقو خلاف او د انساني کرامت ضد کړنو څخه ډډه کول.
- د تخریبي کړنو او غیرانساني اعمالو څخه ډډه کول.
- د نشه يي موادو او سګرټو له استعمال څخه ډډه کول.
- د قومي، ژبني، مذهبي، او نورو تعصباتو څخه ډډه کول.
- د افغاني کلتور او ټولنې خلاف جامې نه اغوستل.
- په پوهنتون کې له آرایش کولو ډډه کول.
- د پوهنتون په حدودو کې بې ضرورته ګرځیدنه نه کول.
- په پوهنتون کې له سیاسي او ډلهییزو فعالیتونو ډډه کول.
- د داسې اعمالو څخه ډډه کول چې پوهنتون بدنام کړي یا بې نظمي رامنځته کړي.
- د پوهنتون وسایلو، تجهیزات، او شنه چاپېریال ساتنه.
- محصل مکلف دی چې د درسي اونۍ په لومړۍ ورځ خپلې فیسونه تصفیه کړي.
- د سمستر وروستۍ ازموینه د مالي حسابونو له تصفیې پورې مشروطه ده.
- زه تعهد کوم چې په یوه وخت کې په بل پوهنتون (عامه/خصوصي) کې زده کړې نه کوم.